178. Z perspektywy bibliotekarza - trochę teorii

Dawno nie było tu postów z serii "Z perspektywy bibliotekarza", więc postanowiłam to nadrobić. Dziś chciałabym przekazać Wam kilka słów o książce jako nośniku treści, czyli coś bardziej technicznego, z perspektywy mojej codziennej pracy. Jak na pewno wiecie, praca w bibliotece nie polega na czytaniu książek i tak naprawdę treść tych książek interesuje bibliotekarza tylko w małym stopniu - po to, żeby nadać książce hasło przedmiotowe i wiedzieć, gdzie ją ustawić na półce. My bowiem skupiamy się na ogólnej tematyce i książce właśnie jako nośniku.

Nie będę Wam jednak opowiadać o katalogowaniu (ale kto wie, może kiedyś i o tym coś skrobnę), tylko napiszę kilka słów o podstawach - z czego się składa książka. Już długi czas noszę się z tym zamiarem, bo niestety wiele osób, które mówią o książkach (blogerów, instagramerów), popełnia błędy opowiadając o ich zewnętrznej formie i dlatego chciałabym zrobić takie mini szkolenie w tej sprawie. Nie chcę Was bardzo zarzucać wiedzą, żeby nie przytłoczyć, podam tylko kilka podstawowych informacji ;).

Przede wszystkim - czym jest książka?
Posiłkując się "Encyklopedią Wiedzy o Książce" (czyli w skrócie "EWoK") pod red. A. Birkenmajera (1971), w której znaleźć można wszystkie informacje na ten temat, cytuję:

"1. Zespół treści psychicznych utrwalonych w tekście, elementów materialnych oraz funkcji społecznej, polegającej na oddziaływaniu tych treści na życie umysłowe i społeczne. — 2. W potocznym znaczeniu dokument w postaci zespołu kart, zawierających tekst przeznaczony do upowszechnienia (zarówno w formie rękopiśmiennej, jak powielanej różnymi technikami). — 3. Dokument tekstowy mający postać *kodeksu."

Czyli wiadomo - książka to nie tylko treść, ale i forma, więc przejdźmy od razu do budowy książki. Pozwólcie, że posiłkując się małą infografiką mojego autorstwa (proszę o wyrozumiałość, to moja pierwsza praca w tym stylu) pokażę Wam co jest czym ;)

 

 

I jeszcze kilka słów o poszczególnych częściach, które widzicie na obrazku:

*OBWOLUTA - dodatkowa okładka (najczęściej papierowa) zakładana na właściwą okładkę książki. Może pełnić funkcję ochronną (na przykład kiedy oprawa jest delikatna), jak również funkcję reklamową (gdzie na przykład pojawia się informacja o filmie czy serialu na podstawie danej książki);

*OKŁADKA - zewnętrzna warstwa ochronna książki, nałożona na blok książki. Może być wykonana z papieru, kartonu, tektury lub tworzywa sztucznego (na przykład płócienna). Potocznie okładki dzielimy na miękkie, twarde lub zintegrowane;

*KAPITAŁKA - tasiemka wszywana lub wklejana na grzbiet książki, w celu jego wzmocnienia (obecnie najczęściej wklejana, ponieważ gros książek stanowią te klejone - często nawet te w twardych, ekskluzywnych oprawach, jak ta ze zdjęcia - "Kirke" Madeline Miller z serii butikowej). Oprócz funkcji wzmacniającej, pełni też po prostu funkcję ozdobną;

*BLOK KSIĄŻKI - (lub inaczej wkład) najważniejsza część - arkusze papieru zawierające tekst. Są one połączone na grzbiecie (zszyte lub sklejone) i przygotowane do połączenia z okładką;

*WYKLEJKA - (zwana przez drukarzy forzacem) arkusz papieru złożony na pół (konkretnie dwukartkowa składka) przyklejony lub przyszyty do pierwszego i ostatniego arkusza książki w oprawie twardej, łączący blok książki z okładką. Pełni funkcję ochronną, ale może być też ozdobą i zawierać na przykład mapy lub specjalnie przygotowaną grafikę.

I jeszcze bonus, coś czego nie ma akurat w książce ze zdjęcia:
WKLEJKA - oddzielna, pojedyncza kartka wklejona w grzbiecie książki. Najczęściej znajdziecie na niej materiał ilustracyjny, jak fotografie, rysunki czy mapy.


Dlaczego dodałam ten bonus?
Otóż spora część blogerów myli WYKLEJKĘ z WKLEJKĄ. Najczęściej te wyklejki są po prostu przepięknymi dodatkami do książki, wszyscy się nimi zachwycają, tylko właśnie mylą obie nazwy. Niby mała różnica, ale jednak ważna, jeśli chodzi o znaczenie tych słów. Pamiętajcie: WYKLEJKA to to co łączy blok książki z okładką, a WKLEJKA to kartka wklejona albo wszyta w środek książki.


Źródła: EWoK (Encyklopedia Wiedzy o Książce), wiedza własna, zdjęcia własne


Ten post zaczęłam pisać już kilka miesięcy temu, ale jakoś za każdym razem coś mi przeszkadzało w jego dokończeniu. Ale się udało. I cieszę się, że mogłam się z Wami podzielić wiedzą i pokazać Wam totalne podstawy, coś, z czego być może skorzystacie na co dzień ;)

 

 

 *************

Miałam przygotować specjalny post z okazji urodzin, ale przyznam się szczerze, że tyle się działo przez ostatnie dni, że nie miałam kiedy napisać... Moi bliscy przygotowali mi naprawdę wiele niespodzianek i miłych chwil, tak więc spędziłam te ostatnie kilka dni bardzo bardzo miło ;).

 

W każdym razie 27 maja skończyłam 30 lat. 

Nic się nie zmieniło ;). I w sumie się cieszę, bo jest dobrze tak jak jest. I oby tak dłużej pozostało!

 

A Wam wrzucam moje zdjęcie zrobione z tej okazji: