43. Kiedy natura się buntuje..., czyli "Odwet oceanu" Frank Schätzing

Dziś opowiem o książce, która niczym film katastroficzny wciąga, niepokoi, ale też pobudza do refleksji. Ta nietypowa i na dodatek bardzo obszerna książka to "Odwet oceanu" Franka Schätzinga. Jeśli śledzicie mojego bloga od jakiegoś czasu, albo zaglądacie na mój profil na Instagramie, to wiecie, że tę powieść otrzymałam w niespodziewanym prezencie od Grupy Wydawniczej Publicat. Trochę mi zajęło jej przeczytanie, ale wreszcie skończyłam i mogę o niej trochę opowiedzieć w dzisiejszym wpisie...

tytuł: "Odwet oceanu"

tytuł oryginału: "Der Schwarm"

autor: Frank Schätzing

tłumaczenie: Anna Wziątek

data wydania: 2004 r.

data polskiego wydania: 31 października 2018 r.

wydawca: Wydawnictwo Dolnośląskie

Tę powieść czytałam przez kilka miesięcy... Na początku zupełnie nie mogłam się w nią wciągnąć, momentami brakowało mi chęci na czytanie i tak naprawdę dopiero po pierwszych 200 stronach wkręciłam się w jej akcję. Ale skończyłam i muszę powiedzieć, że było warto przeczytać tę obszerną, bo aż 950-stronicową książkę ;). Objętość może przerażać czytelnika, mnie bardzo przestraszyła, bo rzadko wybieram takie duże publikacje, ponieważ trudno je czytać w komunikacji miejskiej, czyli tak jak zazwyczaj czytam. Tę książkę, jak już wspomniałam, otrzymałam w prezencie od wydawnictwa, więc to było moją motywacją do jej przeczytania. Czytałam ją w domu, wieczorami, dlatego tak powoli mi szło.

Zaczyna się raczej mało efektownie - pewien młody rybak tajemniczo znika przy wybrzeżu Ameryki Południowej. Dopiero potem akcja się rozkręca - na całym świecie zaczynają się dziać dziwne, niepokojące, a wręcz straszne rzeczy - meduzy pojawiają się wielkimi stadami przy różnych plażach i zabijają swoją trucizną wszystkich, którzy chcą wejść do wody, wieloryby i delfiny atakują łodzie, w Europie pojawia się tsunami, które zmiata z powierzchni ziemi nadmorskie miejscowości etc. Zwołano więc grupę naukowców z różnych dziedzin, która ma sprawdzić, czy te wydarzenia są ze sobą powiązane, a także kto i dlaczego atakuje ludzkość...

Dużo się dzieje w tej książce, mamy w niej wiele postaci, tak, że czasem ciężko zapamiętać kto jest kim, zwłaszcza, że są to osoby z różnych stron świata... Bohaterami są głównie naukowcy, którzy zajmują się badaniami związanymi z katastrofami, których ludzie doświadczają. Na pierwszy plan wysuwa się kilkoro z nich: Leon Anawak, mieszkaniec Kanady, który ma problemy z poczuciem tożsamości, a naukowo zajmuje się badaniem wielorybów, Sigur Johanson, Norweg, badacz fauny morskiej, Karen Weaver, dziennikarka zainteresowana oceanami i Susan Crowe, poszukiwaczka obcych cywilizacji. Towarzyszy im plejada barwnych postaci, którzy w tej całej historii mają jakąś rolę. Autor poświęca im wiele czasu, budując ich życiorysy i opowiadając o ich historiach, co niewątpliwie powoduje, że są oni bardziej wiarygodni. Jedyną niewiarygodną postacią jest pewna kobieta, która w tej historii gra rolę takiego typowego "złola" z filmów sensacyjnych :). 

"Morze buntuje się przeciwko ludziom. Jak to nieładnie ze strony tego nędznego bajora. My przecież tylko zatapiamy w nim trochę śmieci i tępimy ryby oraz wieloryby."

W podziękowaniach autor pisze, że książka jest przesycona nauką i wiedzą, z czym się zgadzam - jest w niej tyle naukowych faktów, opinii, zagadnień z różnych dziedzin, że jej czytanie wymaga dużego skupienia, zwłaszcza dla osoby będącej laikiem w dziedzinie biologii, chemii, fizyki etc. Widać, że autor postarał się o bardzo dokładny research w poruszanych przez niego tematach dotyczących życia w morzach i oceanach, szczególnie w ich głębinach, ale też na temat prądów morskich, życia i fizjologii zwierząt morskich etc. Autor zwraca też dużą uwagę na zatrucie środowiska wodnego, a także opisuje bardzo szczegółowo pracę na platformach wydobywania ropy naftowej z dna morskiego. Czasami jednak czułam się wręcz przytłoczona tymi szczegółami, chwilami miałam wrażenie, że są niepotrzebne, a momentami nawet niezrozumiałe dla mnie, jako osoby o małej wiedzy w tym względzie. Powodowało to, że niektóre wątki i zagadnienia czytało mi się to bardzo ciężko.

Jeśli chodzi o stronę naukową, to tak naprawdę trudno mi powiedzieć czy to, co jest opisane w tej książce jest prawdziwe i możliwe z naukowego punktu widzenia, czy może nierealne i wymyślone przez autora. Nie za bardzo się orientuję w takich kwestiach, ale wydaje mi się, że na naukowych podstawach autor podał nam jednak fantastykę, szczególnie pod koniec powieści, stąd powiedziałabym, że ta książka taki trochę thriller ekologiczny połączony z sci-fi :). Można nawet nazwać ją powieścią katastroficzną. Poznawanie tej historii było bardzo emocjonującym przeżyciem, momentami czułam się właśnie jak na takim katastroficznym filmie, bo działo się tam naprawdę wiele, poza tym prawie przez cały czas czułam niepokój, co oznacza, że jako thriller sprawdziła się w stu procentach. 

"Odwet oceanu" ma również bardzo ekologiczny charakter, autor pokazuje w niej co złego ludzkość zrobiła środowisku naturalnemu, jak nasza chciwość zniszczyła różne zasoby naturalne, jak sami zatruwamy oceany i do czego prowadzą i mogą doprowadzić nasze działania. To przesłanie jest ważne i bardzo zapadające w pamięci czytelnika, podobnie jak niektóre naukowe ciekawostki, o których zapewne zwykły "zjadacz chleba" nie słyszał, nie tylko te o oceanach, ale także np. o historii ludów Innuit (pierwszy raz o nich słyszę!). Nie podobało mi się natomiast zakończenie tej historii, było jakieś nijakie. Również wizja odpowiedzialnych za te katastrofy była nieco nudna, nietypowa, ale nie powalająca. Ponadto, zamiast skupić się na dobrej poincie tej całej historii, na mocnym zakończeniu, autor zajął się krytyką chrześcijaństwa i to dość zjadliwą, a także moim zdaniem, nieco "od czapy". Zepsuło mi to odbiór tej książki.

Mimo wielu zalet i wszystkich pozytywów tej powieści, nie polubiłam się z nią i na pewno do niej nie wrócę. W większości mi się ją całkiem przyjemnie czytało, ale były też takie momenty, w których miałam ochotę ją porzucić, bo nudziłam się, albo nie rozumiałam o co chodzi tym naukowcom. Ponadto, wspomniane wyżej zakończenie oraz poucinanie wątków, które mnie zainteresowały, zepsuło mi przyjemność z jej czytania. Polecam ją miłośnikom książek katastroficznych i fantastyczno-naukowych, gdzie duży nacisk jest położony właśnie na wiedzę naukową oraz miłośnikom mórz i oceanów, którzy przy czytaniu poczują się jak ryba w wodzie :). Pozostali mogą, ale niekoniecznie muszą ją poznać. Ja nie żałuję, że przeczytałam tę książkę, na pewno mnie zaskoczyła i wywołała emocje, a nawet pobudziła do refleksji nad tym jak bardzo niszczymy naszą planetę...  Sami zdecydujcie więc, czy warto :).

****
Po "Odwecie oceanu" sięgnęłam po "Córkę zegarmistrza" Kate Morton, którą otrzymałam do recenzji w ramach współpracy z portalem książkowym bookhunter.pl (który to portal serdecznie polecam, od niedawna jestem jego użytkownikiem i podobają mi się niektóre jego funkcje nieobecne na innych tego typu stronach). Moja opinia o tej książce pojawi się zapewne w przyszłym tygodniu :).