158. Znane baśnie trochę na opak, czyli "Królewna w lśniącej zbroi" Jonathan Plackett, Karrie Fransman

Nie jestem fanką baśni i bajek, jako dziecko również niekoniecznie się z nimi lubiłam. Z reguły mnie nudziły, ale i wydawały się zbyt nierealne, nierzeczywiste, a czasem przesadnie moralizatorskie. Kiedy jednak usłyszałam o książce "Królewna w lśniącej zbroi" poczułam zainteresowanie, bo wreszcie powstała książka z baśniami bardziej na współczesne czasy, gdzie stereotypy płci zostają nieco przełamane. Nie oszukujmy się, te "stare" baśnie bywają bowiem przestarzałe nie tylko pod względem języka, ale również ogólnego przedstawienia bohaterów, spojrzenia na role społeczne etc. Kiedy zaś zobaczyłam jak pięknie została wydana ta publikacja, wiedziałam, że ją przeczytam. I dziś kilka słów na temat tej lektury.

 

 

tytuł: "Królewna w lśniącej zbroi, czyli trochę inne bajki dla dziewczynek i chłopców" 
tytuł oryginału: "Gender Swapped Fairy Tales"
autorzy: Jonathan Plackett, Karrie Fransman
tłumaczenie: Aga Zano
data wydania: 5 listopada 2020 r.
data polskiego wydania: 25 listopada 2020 r.
wydawca: Wydawnictwo Czarna Owca
kategoria: baśnie
liczba stron: 200
uwagi: 
*przecudne ilustracje i całe wydanie!

"Królewna..." to publikacja zawierająca znane i lubiane bajki, podane jednak trochę na opak - tam, gdzie w oryginale były postacie męskie teraz są damskie i odwrotnie. Autorzy korzystali ze zbiorów baśni Andrew i Leonory Blanche Lang pt. "Błękitna księga bajek", "Czerwona księga bajek", "Żółta księga bajek" i wybrali kilka najbardziej znanych, żeby zrobić eksperyment ze zmianą płci ich bohaterów. Wykorzystali do tego pewien zaprojektowany przez Jonathana program komputerowy, który zmieniał w treści tylko rodzaj i imiona żeńskie na męskie, potem jednak postanowili nieco dopasować realia i lekko uwspółcześnić język, nie zmieniali jednak nic z akcji czy zakończeń.

Mimo tego, że opis książki mówi o tym, że baśnie nie zostały całkowicie przerobione, po lekturze tego zbiorku byłam nieco zaskoczona, bo spodziewałam się jednak większych zmian, lepszego dostosowania ich do współczesnych realiów, a nie tylko i wyłącznie zamiany płci bohaterów, która to zmiana niekoniecznie wpływała na całą akcję. Nie wszystkie zmiany udały się też autorom, czasami były one wręcz niepotrzebne, bo nie tylko nie miały znaczenia dla opowieści, ale chwilami też brzmiały dość dziwnie i były jakoś tak niekoniecznie pasujące. Na przykład w tej książce zamiast Jasia i Małgosi są Małgosia i Jaś i tak naprawdę nie robi to wielkiej różnicy w opowieści, tak samo jak to, że zamiast złej czarownicy jest zły czarodziej. 

Jednak w przypadku części baśni ten eksperyment udał się całkiem ciekawie. Podobały mi się zwłaszcza "Janeczka i czarodziejska fasola", "Roszpunek" oraz "Piękny i bestia". W tej ostatniej szczególnie widać, że piękno tkwi w oczach patrzącego i że nawet osobę będącą z pozoru bestią da się pokochać. To przesłanie jest nawet bardziej dosadne niż w oryginalnej wersji tej baśni, gdzie Piękna w końcu pokochała Bestię. Z reguły się mówi, że to kobiety raczej patrzą sercem, a mężczyźni są wzrokowcami, tymczasem Piękny z tej książki skutecznie walczy z tym stereotypem...

Podoba mi się pomysł tej książki, realizacja może nieco mniej, bo jak wspomniałam, oczekiwałam jednak większych zmian. Uważam jednak, że jest ona wartościowa dlatego, że pokazuje inne spojrzenie na klasyczne baśniowe historie i trochę zrywa ze stereotypem pięknej, choć słabej księżniczki potrzebującej ratunku ze strony księcia w lśniącej zbroi. Książka ta może udowodnić małym dziewczynkom, że one też mogą być silne i mężne, że nie muszą być tylko delikatnymi "ozdobami", ale mogą też ratować innych. Z kolei dla chłopców te historie na opak mogą być nauką, że oni z kolei nie zawsze muszą być odważni, że delikatność i współczucie to nie tylko "babskie" przymioty, że warto patrzeć nie tylko oczami, ale też sercem. Pod tym względem to bardzo pozytywna książka, walcząca ze stereotypowym i czasami nieco krzywdzącym spojrzeniem na to, co przystoi dziewczynkom, co wypada chłopcom, a co z kolei absolutnie nie godzi się jednym czy drugim. 

Na koniec nie mogę też nie wspomnieć o przepięknej oprawie graficznej "Królewny...". Współautorka tej publikacji, pani Karrie Fransman jest także autorką ilustracji do tej książki - pięknych, wyjątkowo barwnych i świetnie dopasowanych do treści. Zauroczyły mnie te żywe kolory, delikatna kreska i bogactwo szczegółów, podobały mi się też te mniejsze obrazki, które znajdowały się między rozdziałami, czy w tekście. Tu macie przykład przecudnej ilustracji baśni "Piękny i bestia" w wykonaniu panią Fransman:

Polecam tę publikację nie tylko dzieciom, ale również starszym czytelnikom, którzy znają i lubią te stare dobre wersje bajek, bo "Królewna w lśniącej zbroi" może ich zaskoczyć, a może nawet pobudzić do rozmyślań ;).

Za możliwość poznania tej ciekawej książki dziękuję serdecznie Wydawnictwu.