59. O bibliotece - pół żartem, pół serio

Znacie taką krótką książeczkę - esej Umberto Eco pt. "O bibliotece"? Znajduje się w nim wzorzec złej biblioteki. Kiedy studiowałam bibliotekoznawstwo to wykładowcy polecali nam tę publikację do przeczytania i przemyślenia. I tak mnie dziś naszło na napisanie czegoś w podobnym stylu, dotyczącego mojej pracy w bibliotece uczelnianej. Z tym, że ja chciałabym napisać jaka według niektórych czytelników powinna być biblioteka naukowa. 

1. Biblioteka naukowa powinna być otwarta 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, bo może któryś użytkownik zechce odwiedzić ją o 3.30 w niedzielę.

2. Biblioteka nie powinna stosować kar pieniężnych za przetrzymane książki, ani żadnych limitów wypożyczeń, tak aby każdy mógł przez wiele lat składować w domu kilkadziesiąt bibliotecznych książek, do których ani razu nie zajrzał.

3. Bibliotekarze powinni również na życzenie dostarczać do domu zamawiane przez czytelników pozycje, najlepiej o każdej porze dnia i nocy.

4. W czytelni bibliotecznej powinien znajdować się barek z jedzeniem i napojami, również alkoholowymi, żeby wszyscy mogli przyjemniej spędzać czas i nie musieć z niej wychodzić, żeby się posilić. Jeśli nie ma miejsca na taki punkt, to powinno być dopuszczalne zamawianie z zewnątrz posiłków i napojów.

5. W czytelni nie powinno być bezwzględnej ciszy, tak, aby użytkownicy mogli w spokoju prowadzić żywe dyskusje na temat ostatnich imprez czy związków znajomych.

6. Na terenie biblioteki i czytelni powinno znajdować się jak najwięcej puf, czy nawet specjalnych sypialni, żeby było gdzie spać, oraz wygodniejsze siedzenia i stoliczki, żeby można było pograć w karty i wygodnie spożywać posiłki.

7. Każdy bibliotekarz powinien posiąść umiejętność czytania w myślach czytelnikowi, ale tylko w przypadku tego, o jakiej książce myśli mówiąc: "Nie pamiętam tytułu, ale okładka była niebieska/zielona/czerwona".

8. Każdy pracownik biblioteki powinien znać na pamięć, bez szukania w katalogu, dokładne umiejscowienie każdej z kilkudziesięciu czy kilkuset tysięcy książek zgromadzonych w bibliotece.

9. Dla każdego użytkownika biblioteki powinien być specjalny pomocnik, tak żeby czytelnik w żadnym razie nie musiał chodzić między półkami w wolnym dostępie, ani korzystać z katalogu. 

10. Za zniszczone czy zagubione książki powinien odpowiadać bibliotekarz, nie czytelnik.

**********

I żeby nie było, że jestem taką wredną bibliotekarą, co to na każde pytanie reaguje grymasem niezadowolenia - ja naprawdę pomagam i idę na rękę czytelnikom w różnych kwestiach, ale w bibliotece muszą być niektóre zasady, choćby ze względów porządkowych. Niestety, ale nie wszyscy sobie zdają z tego sprawę i zachowują się jak osoby, którym się wszystko należy, bez względu na konsekwencje dla bibliotekarza czy innych użytkowników.

Co do punktu pierwszego: biblioteka jest dla czytelnika i z tego względu staramy się, żeby nasze godziny otwarcia były jak najbardziej korzystne dla wszystkich, niektórzy użytkownicy jednak by chcieli, żeby było otwarte również w nocy. Pamiętajmy, że bibliotekarze to też ludzie, którzy również mają swoje życie i też chcą czasami wypocząć ;). A nie każdemu uśmiechają się dyżury nocne. Akurat nasza biblioteka organizuje w okresie okołosesyjnym noce biblioteczne i wtedy faktycznie jest frekwencja i wszyscy są zadowoleni. Jednakże, w pozostałym czasie już wieczorami bywa pusto, więc gdybyśmy byli otwarci i w godzinach nocnych to zapewne bibliotekę odwiedzałyby pojedyncze osoby, więc nie opłaca się tego robić też ze względów praktycznych - włączać światło i zatrudniać pracownika specjalnie dla jednej lub kilku osób, które może przyjdą, a może nie.

Kary biblioteczne i limity wypożyczeń również są potrzebne, z prostej przyczyny - żeby była ściągalność książek. Bo w innym przypadku księgozbiór biblioteczny byłby dość szybko przetrzebiony przez osoby, które wypożyczyły wiele publikacji i nic nie oddały. 

Oczywiście, w niektórych bibliotekach jest możliwość zamówienia sobie książki do domu, ale dotyczy to osób w podeszłym wieku czy niepełnosprawnych. Takie udogodnienia są potrzebne, ale czy zdrowy człowiek, który nie ma żadnych problemów z dotarciem do biblioteki, powinien żądać dostarczania książek do domu?

Jeśli zaś chodzi o jedzenie i picie w czytelni, to tu również nie są one zabraniane przez widzimisię bibliotekarza, tylko ze względów praktycznych - po prostu jedząc czy pijąc przy czytaniu łatwiej można zniszczyć książkę. I o ile nie "czepiamy się" czytelników, którzy sobie podgryzają batoniki czy popijają z zamkniętych butelek, o tyle niestety wypraszamy osoby jedzące ociekające sosem sałatki, frytki, czy inne rzeczy, które po prostu brudzą (bo są i tacy).

Cisza w czytelni to zasada utworzona z myślą o użytkownikach, którzy przychodzą do biblioteki, żeby w spokoju poczytać książkę, czy napisać jakąś pracę, a nie po to, żeby słuchać jak dwie dziewczyny opowiadają kto bardziej się upił ostatnio...

Bibliotekarz też człowiek i nie zna na pamięć każdej książki z księgozbioru, nie da się tego zrobić, jak w bibliotece może być kilkaset tysięcy pozycji. Po to jest katalog, żebyśmy my, jak też czytelnicy, mogli znaleźć to czego potrzebujemy. Jednak jak ktoś nawet nie próbuje szukać, tylko wszystko zrzuca na pracownika biblioteki i do tego ma pretensje, jak bibliotekarz zajmuje się w tym czasie czymś innym, to jest bardzo nieładne zachowanie, niestety często spotykane. Niektórzy oczekują, że się ich "obsłuży", przyjdą, rzucają na biurko kartkę z tytułem książki i czekają, aż im się przyniesie daną pozycję z wolnego dostępu. 

O zniszczeniach książek już kiedyś pisałam, ale tu jeszcze dodam, że dorosły człowiek powinien wziąć odpowiedzialność za swoje błędy, a nie się głupio wymigiwać. Każdemu się zdarza niechcący coś zniszczyć, więc my też nie gryziemy i nie bijemy z tego powodu, ale kulturalny i dojrzały człowiek powinien za takie zniszczenie przeprosić i zadośćuczynić poprzez odkupienie tego, co zepsuł. Aż przykro jest czasami patrzeć na zachowania ludzi w tej sprawie, przecież to, co napisałam powinno być automatycznym odruchem każdego.

P.S. Mam w planach jeszcze podobny wpis na temat nas, bibliotekarzy, żeby nie było, że się tylko żalę na czytelników ;). O sobie i o moich kolegach mogę powiedzieć również wiele złego, ale i wiele dobrego...