80. O pisaniu recenzji słów kilka...

Dziś wpis okołoksiążkowy, dawno takich nie było, a chciałabym napisać kilka słów na temat tego, jak wyglądają i jak, moim zdaniem, powinny wyglądać recenzje książkowe. Od razu zaznaczam, że to tylko i wyłącznie moje przemyślenia, nie uważam ich za jedyną oświeconą prawdę i będę wdzięczna za odrobinę dyskusji na ten temat w komentarzach pod wpisem ;).

Przede wszystkim, pewnie się zastanawiacie skąd mi się wziął ten temat... Otóż, jedna z blogerek napisała pod swoim wpisem, że zwrócono jej uwagę, że jej recenzje są przydługie, co mnie zaskoczyło i pobudziło do rozmyślań. Bo tak naprawdę, co to znaczy przydługie? Czy jest w ogóle jakiś przepis na to, jaką długość powinna mieć recenzja, zamieszczona przecież na czyimś prywatnym blogu? Czy powinno się to mierzyć w liczbie znaków, czy może w liczbie słów? A może ta liczba ekranów z niegdysiejszych badań czytelnictwa BN powinna być miernikiem długości opinii o książce? 

Rozmawiałam też ostatnio z koleżankami z pracy i zgodnie stwierdziłyśmy, że obecnie żyjemy szybciej, mamy mniej czasu na "głupoty", stawiamy więc krótkie i zwięzłe komunikaty, wolimy bylejakość... Czy jednak w dobie fast foodów, również i książkowe recenzje powinny być fast? Zauważyłam, że ostatnio na portalu LC pojawia się coraz więcej takich krótkich, szybkich, ale i nic nie znaczących recenzji, przyznam też ze smutkiem, że sama czasem takie zamieszczam. Nie wiem jednak czy to dobre, bo przecież skoro jesteśmy czytelnikami, skoro mamy czas na sięgnięcie po książkę, która przecież z reguły ma kilkaset stron, to czy przeczytanie kilkunastu zdań na jej temat tak bardzo nam zabierze czas? Czy przeczytanie cudzej opinii, choćby nawet dłuższej i bardziej rozbudowanej, jest stratą czasu? 

Recenzje mają wielką moc, zwłaszcza te rozbudowane, z różnymi przemyśleniami, konkluzjami, z wymienieniem choćby wad i zalet omawianej książki. Takie dłuższe opinie, zawierające coś więcej niż tylko streszczenie książki i dwa zdania, typu: "podobała mi się ta książka, bo szybko się czytało", są zdecydowanie wartościowe dla ich odbiorcy, który przecież jest potencjalnym czytelnikiem, mogą go zachęcić do poznania danej publikacji, czy wręcz przeciwnie, zniechęcić. Są też ważne dla samych autorów, pozwalają im bowiem na podzielenie się swoją opinią, na podyskutowanie o swoich lekturach. Dlatego komentowanie, że czyjaś recenzja jest przydługa, uważam nie tylko za niekulturalne, ale też nielogiczne. Oczywiście, zdaję sobie sprawę, że są długie opinie, które są nudne, a na dodatek nic nie wnoszące, ale na potrzeby tego wpisu pominę je milczeniem ;).

Z kolei te wychwalane, krótkie opinie, często bywają po prostu bezwartościowe. Jakie bowiem znaczenie ma recenzja, w której znajdziemy streszczenie książki i niczym nie podpartą opinię, w stylu: "nie podoba mi się". Żeby wiedzieć o czym jest dana publikacja, z reguły wystarczy przecież przeczytać blurp czy opis na stronie wydawcy, nie potrzeba do tego wchodzić na czyjegoś bloga, czy zerkać na którąś z kolei opinię na LC zawierającą ta samo streszczenie. Oczywiście, nie twierdzę tu, że w recenzji nie powinno się wspominać o treści książki, czy choćby w skróconej formie wspominać o tym co tam się dzieje, ale nie jest to najważniejsza część tego typu wypowiedzi. Tak samo z tym "nie podoba mi się", samo takie zdanie jest bez wartości, o gustach się nie dyskutuje, ale jak jest podparte jakimiś argumentami, choćby nawet i niekoniecznie logicznymi, czy literaturoznawczymi, to przecież jest chyba najważniejszą częścią recenzji. 

Krótka recenzja może również być wręcz bezcenną dla jej odbiorcy, musi jednak zawierać więcej, niż wspomniane wyżej streszczenie i opinia wyrażona w jednym zdaniu. Da się napisać kilka wartościowych zdań, które mogą być świetną motywacją do zapoznania się z daną książką, lub mogą w odpowiedni sposób poinformować o jej wadach. Dlatego nie krytykuję wszystkich krótkich opinii, tylko te nieprzydatne, niepotrzebne, nawet zaśmiecające portale książkowe i różne strony internetowe.

Ponadto, poza kwestią długości recenzji, nasuwa się również zagadnienie jej jakości. I nie mówię tu o prywatnych opiniach i spostrzeżeniach, tylko o sposobie ich przekazania. Niestety, ale często (na szczęście nie zawsze) się zdarza, że są publikowane bez zachowania jakiejś formy czy poprawności. Zdarzają się wprost karygodne błędy, niegramatycznie napisane zdania, liczne powtórzenia, nie mówiąc też o podstawie, jaką jest wyjustowanie tekstu i podział na akapity. Drażni to zwłaszcza w wypowiedziach zapalonych czytelników, którzy przecież powinni bardziej zwracać na to uwagę, w końcu są ze słowem pisanym za pan brat! Forma przecież jest ważna, oczywiście nie ważniejsza od treści, ale ułatwia potencjalnemu odbiorcy wygodniejsze i dokładniejsze zapoznanie się z myślami twórcy recenzji, z kolei autorowi ułatwia przekazanie tego, co myśli i czuje. 

Wiadomo, każdy popełnia błędy, ja sama czasem bywam z gramatyką i ortografią niekoniecznie zaprzyjaźniona, co widzicie zresztą w moich wpisach, ale ważne jest żeby dbać o to, co i jak się pisze. W końcu nie jest to pisanie dla pisania, tylko ma jakiś większy cel. Recenzje powstają przecież w celu podzielenia się z innymi swoim doświadczeniem danej lektury, żeby ich zachęcić do przeczytania danej książki, czy przestrzec przed publikacją mniej wartościową czy nieciekawą. Same w sobie są więc ważne, ale ich wartość może być tym większa, im bardziej ich autor się skupi na tym, żeby zadbać również o ich formę...

Na zakończenie jeszcze dwa zdania odnośnie gramatyki, ortografii i w ogóle formy tekstu - często jest tak, że osoba pisząca nie zauważa, że zrobiła błąd, nawet jak przeczyta swój wpis kilka razy, a ktoś z zewnątrz może coś takiego dostrzec od razu, warto więc kulturalnie zwracać uwagę na takie rzeczy, większość osób będzie wdzięczna. Pamiętajmy tylko, że lepiej nie robić tego na forum publicznym, tylko raczej w wiadomości prywatnej...

Jakie jest Wasze zdanie na ten temat? Blogi większości z Was odwiedzam i wiem, że akurat nie znajdę tam rzeczy, na które się dziś żalę, ale jestem ciekawa jak Wy to widzicie ;). Będę również wdzięczna za zwrócenie mi uwagi, jeśli popełniłam jakiś błąd, czy w tym wpisie czy ogólnie, a także jeśli moje recenzje wyglądają nie tak jak powinny... 

Z góry dziękuję za Wasze wypowiedzi :)